Azpeitiko Udalak udalerriko egoera energetikoari argazki bat atera eta hau aldatzeko alternatibak aztertu nahi zituen bertako baliabideak erabiliz. Hau dela eta, herrian bertan energia berriztagarriek izan dezaketen potentziala ebaluatzeko azterketa garatu da.

Bertan, eskala txikitik handira garatutako energia-plangintzaren errepasoa egin da, herri eta mankomunitate mailako energia-planak aztertuz eta hauek EAE eta Europako estrategiekin lerrokatuz. Honekin batera, gaur egungo teknologiak energia berriztagarriak ustiatzeko ematen dituen alternatibak baloratuz, ondorengo energia berriztagarri moten analisi sakona egin da herrian bertan energia sortzeko aukerak neurtzeko:

• Eguzki energia fotovoltaikoa: Etxebizitzetako teilatuen eta industria-nabeen estalkietako gehienezko energia-sorkuntza potentziala aztertu da ondo orientatuta dauden eremuak kontuan hartuz. Potentzial hau auzotan eta industriaguneetan banatu da, emaitzen irakurketa errazteko.
• Eguzki energia termikoa: Udalerrian dauden etxebizitza-motak kontuan hartuta, bizitegiaren sektoreak izan dezakeen UBS eskaria kalkulatu da eta hau eguzki energia termikoko kolektoreen bidez hornitu daitekeen aztertu da, kolektore lauak edota hutsean lan egiten duten kolektoreak erabiliz.
• Biomasa: Azpeitiko basoaren egoera optimoa bermatzeko egin behar diren mozketa eta kimatze-lanek sortutako baso-hondakinetan oinarritu da biomasa potentzialaren kalkulua. Udalerriko basoan dauden espezie-motak eta hauen azalera kontuan hartuta, urtero zenbat materia organiko lehor lortu daitekeen kalkulatu da, ondoren berokuntza-sistema fosilak ordezkatzeko erabiliko litzatekeena.
• Energia eolikoa: Haizearen potentzialaren azterketa naturari jada kendutako guneetara mugatu da. Honela, sorgailu minieolikoak herriko haizearen datuekin zenbat energia sortzeko gai diren kalkulatu da.
• Energia hidraulikoa: Emari ekologikoa bermatuz ibaietan inpaktu negatiborik eragingo ez luketen sistemekin gaur egungo ur-saltoek izan dezaketen sorkuntza-potentziala aztertu da. Honetarako, ibaiaren emari-datu historikoak lortu dira eta herriko ur-saltoen katalogoa garatu da, hauen neurri eta ezaugarrietara proposamenak egokituz.
• Bero-ponpa: Bizitegiaren sektoreko erregai-fosilen kontsumoa aerotermia edo geotermiarekin ordezkatu daitekeen aztertu da, honek dakarren energia elektrikoaren menpekotasuna kalkulatuz eta etxebizitza-blokeek izan ohi duten espazio falta kontuan izanda.
• Beroaren berreskurapena: Herrian dauden ur-bero iturburuetatik atera daitekeen energia neurtu da, honekin batera industriak bero-hondarra aprobetxatzeko dituen aukeren zerrenda eginez.

Azkenik, lortutako emaitzak alderatu dira, udalerriak duen potentziala nabarmenduz. Lortutako ondorioei dagokienez, industriaren kontsumo altua, sistema eraginkorren eta biltegiratzearen beharra eta herritarren parte-hartze aktiboa nabarmendu dira.

Lekeitioko Udalak 2023 urtean energia-plangintzarako balioko zion Klima eta Energia Planaren garapena martxan jartzea erabaki zuen.

Dokumentu honek hurrengo 20 urteetako bidea finkatzea du helburu, autonomia erkidego mailatik Europa mailara doazen estrategiekin bat egin eta karbonoan neutroa den udalerria bihurtzeko.

Honetarako udalerriko energia-kontsumo eta isurien azterketa sakona egin da, klima aldaketak izan ditzakeen arriskuak aztertzeaz gain. Honela, hobekuntzarako ekintza desberdinak prestatu dira klima aldaketa arintzeko eta honetara egokitzeko lerro estrategikoetan banatuta:

1. Energia eraginkortasuna: Kontsumo publiko elektriko eta termikoa murrizteko proposamenak, udalerriko kontsumoaren murrizketa sustatzeko ekintzekin batera.
2. Energia sorkuntza berriztagarria: Herrian bertan energia sortzeko proposamenak, sektore publikoak eredu izan behar du herritarrek ere bide bera jarri dezaten. Udalerri mailako kontsumo fosilen erabilera ordezkatzeko alternatibak ere aztertu dira.
3. Parte-hartzearen sustapena: Klima aldaketari aurre egiteko biztanleriaren parte-hartze aktiboa ezinbestekoa izango da, hau bultatzeko ekintzak biltzen ditu lerro estrategiko honek.
4. Mugikortasun jasangarria: Erregai fosiletan oinarritutako mugikortasuna murriztu edota ordezkatzeko alternatibak.
5. Hondakinen kudeaketa: Birziklapen-tasa handitu, hondakin kantitatea murriztu eta kontzientziazioa handitzeko ekintzak.
6. Bertoko garapen jasangarria: Jasangarritasunaren arloko hobekuntza-ekintzetan herritarren arteko kooperazioa udalerriaren garapen iraunkorra lortzeko.
7. Biodibertsitatearen sustapena: Fauna eta flora babestuko dituzten ekintzen garapena, baso-ereduaren aldaketa eskatzen duena.
8. Azpiegituren hobekuntza: Klima aldaketaren inpaktuen aurrean udalerriko azpiegiturak hobetu eta egokitzea, arrisku hauek murriztu eta biztanleria babesteko.
9. Ur-hornikuntza bermatzea: Lehorteen aurrean herria prestatzea, egoera berrietara egokitzen laguntzeko eta inpaktuak murrizteko.

Proposatutako ekintzekin, 2044rako lortu nahi diren udalerri-mailako helburuak ondorengoak dira:

KLIMA ALDAKETA ARINTZEKO HELBURUAK

• CO2 isuriak %60 murriztea
• Energia-kontsumo primarioa %40 murriztea
• Energia berriztagarrien ekarpena kontsumoaren %40 izatera iristea

KLIMA ALDAKETARA EGOKITZEKO HELBURUAK

• Bero-boladak aurreikusten ikastea eta azpiegituren egokitzapena
• Ibai-uholdeen aurrean babesak eraikitzea eta eremu zaurgarriak babestea
• Itsas-uholdeekiko arriskuaren aurrean, kosta-lerrotik gertu dauden eremu arriskutsuak babestea
• Lehorteak daudenean sute-arriskua kontrolpean izatea eta ur-hornidura bermatzea

Kasu honetan Lea-Artibai Amankomunazgoan, Eusko Jaurlaritzaren 4/2019 Legearen harira, bi eraikinetan auditoretza energetikoak egin dira: Andonegi pabiloian eta Patrokua jauregian.

Mota honetako auditoritzetan hainbat analisi egiten dira, besteak beste:

• Energia-horniduraren azterketa, energia-fakturazioa bilduz.
• Eraikinen, energia-hornidurako iturrien, sistema- eta prozesu-kontsumoen eta energia-kostuen inbentarioak.
• Azken eskaria hornitzeko behar den energia primarioa eta energia-kontsumoak sortutako CO₂ emisioak kalkulatzea.
• Energia sortzeko eta kontsumitzeko ekipoen inbentarioa (klimatizazioa, galdarak, argiztapena).
• Instalazioen eraginkortasuna hobetzeko eta eraikinen ingurumen-inpaktua murrizteko proposamenak, energia berriztagarriak sustatuz.

Ondoren, aurretik egindako lan honen antzekoak ageri dira eta udalerriaren izenean klik eginez informazio gehiago ageri da.

• Berriatuako udal-eraikuntzen ziurtagiri energetikoak
• Auditoretza eta ziurtagiri energetikoak Sopelan
• Markina-Xemeingo auditoretza eta ziurtagiri energetikoak
• Auditoretza energetikoak Lekeition

Berotegi efektuko gasen isuria eta energiaren kontsumoa gutxitzeko Europar Batasunak ezarri dituen helburuak betetzeko asmoz, hainbat udal Klima Aldaketa arintzeko eta honetara Egokitzeko Plan Integratuaren garapena amaitu berri dute, 2020an hasi genituen lanak bukatuta.

Hona hemen planaren helburuak:

• 2040. urterako udalerriaren CO₂ emisioak %60 murriztea
• 2040. urterako energia-kontsumo primarioa %40 murriztea
• 2040. urterako energia berriztagarrien ekarpena udalerriko azken kontsumoaren %40 izatera iristea

Plan hauek 20 urterako ibilbidea finkatu du eta klima aldaketak sortutako ondorioak gutxitzeko neurriak zehazten dituzte. Urtetik urterako jarraipen baten bitartez, udalerriaren argazki bat aterako da eboluzioa nolakoa den aztertzeko eta egingo diren ekintzen eragina ebaluatzeko.

Energia-plan hauek udalerri mailan plangintza berri bat izateko erraminta bat dira, honek Udalari Europar estrategia jarraitzeko alternatibak eskainiz. Energia-murrizpena eta berriztagarrien bidezko sorkuntzaz gain, klima-aldaketaren inpaktuetara egokitzeko ingurumen-erronka desberdinei erantzuna eman nahi zaie; honetarako, besteak beste, baso-eredu jasangarrirako plan bat edo euri uren aprobetxamendua bezalako ekintzak proposatuz.

Hona hemen burututako Plan Integratu desberdinak:

• Aulestiko Udalaren plana esteka honetan irakur daiteke.
• Etxebarriko Udalaren plana esteka honetan irakur daiteke.
• Markina-Xemeingo Udalaren plana esteka honetan irakur daiteke.
• Mendatako Udalaren plana esteka honetan irakur daiteke.
• Munitibar Arbatzegi-Gerrikaitz Udalerriko plana esteka honetan irakur daiteke.
• Nabarnizko Udalaren plana esteka honetan irakur daiteke.
• Ziortza-Bolibarko Udalaren plana esteka honetan irakur daiteke.

Eusko Jaurlaritzak argitaratutako 4/2019-ko Lege berriaren arabera, administrazio publikoak ziurtagiri energetikoak egin behar ditu eraikin publiko guztietan eta auditoretza energetikoak 70 kW-etik gorako potentzia duten eraikinetan.

Honen harira, Sopelako Udalak 5 udal eraikinetan auditoretza energetikoak burutu ditu, baita 12 eraikinen ziurtagiri energetikoak ere.

Auditoretza energetikoa eraikin baten azterketa da eta helburua energia-kopurua eta -erabilera ezagutzeaz gain, energia aurrezteko proposamen desberdinak biltzea da. Azterketa hauetan hurrengo atalak aztertzen dira: eraikina (itxituren kalitatea eta ezaugarriak, eraikuntza-materialak), energia-fakturak, instalazioak (klimatizazio-instalazioak, energia berriztagarriak, UBSa, aireztapena eta argiztapena), hobetu daitezkeen alderdiak eta erosotasun termikoa. Gainera, hobekuntza tekniko eta ekonomikorako neurri-multzo bat proposatzen da eta guzti hau memoria tekniko batean jasotzen da.

Ziurtagiri energetikoak energiari buruzko informazioa biltzen duen dokumentu ofiziala da: kontsumitzaileen eskaria asetzeko behar den urteko kontsumoa, elektrizitatea eta beroa sortzeko sistemak, eraikinaren baldintzak (inguratzaile termikoa, eraikuntza-materialak, etab.), besteak beste. Datu guztiak lortu ondoren, kalifikazio energetiko bat lortzen da A-tik (handiena) G-ra (txikiena) bitarteko eskalan non energia primario ez-berriztagarriaren eta karbono dioxidoaren emisioen neurriak baloratzen diren. Azkenik, dokumentuak energia-hobekuntzen atal bat du eta bertan energia-kalifikazioa aurkezten da, kalifikazio hori hobetzeko ekintzen proposamenekin batera.

Ondoren, aurretik egindako lan honen antzekoak ageri dira eta udalerriaren izenean klik eginez informazio gehiago ageri da.

• Berriatuako udal-eraikuntzen ziurtagiri energetikoak